Regio - De Raad van State heeft het Programma Aanpak Stikstof (PAS) ongeldig verklaard. Het is een belangrijke uitspraak, want het stikstofbeleid speelt een voorname rol in diverse rechtszaken over grote projecten op snelwegen, zoals de verbreding van de A27 en de A12 op de ring Utrecht.

Het stikstofbeleid ligt aan de basis van tal van vergunningen, maar is volgens de Raad van State in strijd met Europese regels. Het biedt namelijk geen garanties dat de schadelijke uitstoot van stikstof daadwerkelijk wordt beperkt.

Bezwaren tegen de snelwegplannen moeten nog worden behandeld door de hoogste bestuursrechter. In totaal liggen bij de Raad van State nog zo'n 180 zaken waarin stikstofbeleid een rol speelt. Meer dan honderd daarvan gaan over natuurvergunningen die provincies aan boerenbedrijven hebben verleend. Als dat uitsluitend op basis van het PAS is gebeurd, ziet het er voor de betrokken bedrijven niet goed uit, beaamt een woordvoerster van de Raad.

Besluiten over snelwegen zijn complexer. Welke invloed de uitspraak over stikstof daarop kan hebben, valt volgens de woordvoerster niet eenduidig te zeggen.

Ook andere natuur- en milieuorganisaties reageren verheugd op de vernietiging van het Nederlandse stikstofbeleid door de Raad van State. Greenpeace noemt de uitspraak 'baanbrekend'. Volgens de organisatie is een "serieuze verduurzaming van de landbouw" door de uitspraak onvermijdelijk.

Natuurmonumenten stelt in een reactie dat de daling van de hoeveelheid stikstof topprioriteit moet krijgen. "De stikstofuitstoot in ons land hoort tot de hoogste ter wereld. Deze overdaad aan stikstof is de grootste bedreiging voor de natuur in Nederland'', aldus de organisatie.

Voor veel veehouders breekt nu een onzekere tijd aan. Plannen van boeren die bijvoorbeeld een nieuwe stal willen bouwen, dreigen niet door te gaan, stellen de Land- en Tuinbouworganisatie (LTO) en de Producenten Organisatie Varkenshouderij ( POV) in een reactie. De brancheorganisaties noemen het oordeel ook "schrijnend" voor boeren die een vergunningaanvraag hebben lopen. "We moeten er samen met de overheid voor zorgen dat de boel nu niet bevriest", zegt Trienke Elshof van LTO.

Door de uitspraak van de Raad van State dreigt volgens de organisaties ook de koe uit de wei te verdwijnen. Voor het in de wei laten grazen van de dieren en uitrijden van mest zou in de toekomst een aparte vergunning moeten worden aangevraagd, maar dat is volgens LTO en POV onwerkbaar. Het gevolg is dat boeren koeien vaker op stal houden, waarschuwen ze.