Ouderkerk a/d Amstel/ De Ronde Venen - Om er bij extreem weer voor te zorgen dat inwoners van Mijdrecht, Uithoorn, Amstelveen en Amsterdam droge voeten houden, worden landerijen in de polder De Ronde Hoep onder water gezet. Dan moeten de bewoners hun huizen uit en toekijken hoe hun erven blank komen te staan. Een uniek staaltje Hollands waterbeheer, dat voor veel emoties bij de inwoners zorgt, schrijft de Telegraaf afgelopen zaterdag.

De kans dat polder De Ronde Hoep, onder de rook van Amsterdam, onder water wordt gezet is reëel: minder dan eens in de honderd jaar, is de prognose. Er moet sprake zijn van extreme regen, harde wind uit het noord-noordwesten, een hoge stand van het zeewater en een hoge waterstand in het IJmeer. Als het water vanuit het Noordzeekanaal niet meer afgevoerd kan worden op de Noordzee, stuwt het water uiteindelijk in de Amstel op.

„We willen dan gecontroleerd water in de duizend hectare grote polder laten stromen”, zegt bestuurder Pieter Kruiswijk van het waterschap Amstel Gooi en Vecht. „Met de ’inundatie’ (onderwaterzetting, red.) voorkomen we dat dijken langs de Amstel het gaan begeven en bewoners van plaatsen rond de Amstelboezem natte voeten krijgen. Maar dat doen we alleen als het echt niet anders kan.”

Dat moet gaan gebeuren door een dijkinlaat, die het waterschap wil gaan aanleggen. „Bij hoog water kunnen we dan aan de Amstelkant water in de polder laten stromen”, zegt Kruiswijk. Dat plan leidt tot veel verzet, vertelt wethouder Marian van der Weele van Ouder-Amstel. Toch wordt er nu gewerkt aan het aanpassen van het bestemmingsplan.

„We stonden voor een moeilijk dilemma: in de eerste plaats wil je natuurlijk niet dat je grondgebied onder water wordt gezet, omdat je een deel van de inwoners daarmee belast. Maar je moet de afweging maken: als we het niet doen bestaat de mogelijkheid dat de dijk - zonder inlaat of beschermende maatregelen - wordt doorgestoken. Dat is een mogelijkheid. Als je ongecontroleerd een dijk gaat doorsteken, is het leed nog vele malen groter”, zegt de wethouder. „Dan is het onbeheersbaar.”

In totaal wonen er zo’n 365 mensen in de polder die voor het grootste deel onder water wordt gezet bij een calamiteit. Meer dan vijftig adressen krijgen te maken met wateroverlast. De hoogste waterstand is bij een inundatie naar verwachting zo’n 76 centimeter.

Volgens het waterschap probeert het de bewoners zo veel mogelijk tegemoet te komen. „We hebben een unieke schaderegeling gemaakt”, aldus bestuurder Kruiswijk, die naar eigen zeggen ook bij de bewonersbijeenkomsten aanwezig is. „Als het gebied onder water wordt gezet, krijgen inwoners een honderdprocent schadevergoeding. Daarnaast hebben wij de kosten die de bewoners voor juridische bijstand betaalden, voor onze rekening genomen.”

Bovendien probeert het waterschap zo veel mogelijk de schade te beperken, aldus Kruiswijk. „Je moet het zo zien. De bewoners hebben ons gevraagd: zorg dat er niet meer dan 2,4 miljoen kuub water in de polder stroomt, want daarna ontstaat er veel schade. Bij windstil weer heb je dan een waterpeil van - 2,15 Normaal Amsterdams Peil (NAP) in de polder. Dan gaat de schuif dicht. Bij harde wind is er natuurlijk sprake van opstuwing. Om te bereiken dat er nooit meer dan die 2,4 miljoen kuub water in de polder komt, hebben we bij wind een peil van -1,90 NAP afgesproken. Overal in de polder plaatsen we verschillende peilschalen. Wij garanderen dat er nooit meer water dan die - 1,90 NAP in de polder komt.”

Desalniettemin zal de 2,4 miljoen kuub aan wassend water in de polder voor schade zorgen. Daarom heeft het waterschap een ’stimuleringsfonds’ in het leven geroepen, waarin voldoende geld moet zitten om beschermende maatregelen te nemen. Hoeveel geld nodig is, is nog onduidelijk.

„Het is een uniek project in Nederland”, zegt waterschapsbestuurder Kruiswijk. „In Groningen is ook een polder aangewezen als calamiteitenpolder, maar die is qua oppervlakte kleiner en heeft geen bewoning. Wij vinden het noodzakelijk om deze maatregelen te treffen om meer schade in de regio te voorkomen. Het is een laatste noodmaatregel, maar wel eentje die nodig is.”

Hij wijst er nogmaals op dat de bewoners een goede schaderegeling zullen krijgen. „Er is zelfs sprake van een omgekeerde bewijslast. Dat betekent dat de bewoners bij een onderwaterzetting niet hoeven te bewijzen dat de schade het gevolg is van het onder water zetten van de polder. Wij gaan er vanuit dat dat zo is.”

Kruiswijk beseft dat desondanks de gemoederen hoog kunnen oplopen. „Het is gigantisch ingrijpend voor de mensen in het gebied. Je wordt als inwoner toch ’opgeofferd’ voor een hoger doel. Het ligt erg gevoelig. In de gesprekken gaat het er stevig aan toe: er is vuurwerk en dat is niet altijd even leuk. De emoties lopen soms hoog op.” Toch hoopt Kruiswijk er met de bewoners uit te komen. „Het moet gewoon goed geregeld worden.”

Bron: de Telegraaf