350 jaar geleden werd Nederland aangevallen door de Fransen. Het polderland in De Ronde Venen werd onder water gezet om het land te verdedigen. Hoe dat eraan toe ging, is te zien in de tentoonstelling ‘1672 RampZalig’ in Vinkeveen. Om de geschiedenis tot leven te laten komen is er ook een speciale wargame gemaakt. In dit historische spel staat het slagveld van Waverveen en Abcoude centraal.
“Heb je ook meisjes?” vraagt de 9-jarige Nayelle terwijl ze de miniatuurpoppetjes bekijkt. Helaas. “Het waren meestal de jongens die vochten”, legt spelleider Eltjo Verweij uit. Hij wijst een paar boerinnen aan. Daar kan ook mee gespeeld worden, maar die kunnen niet zo goed vechten. Aoife (8) heeft haar Nederlandse verdediger al gevonden: ze noemt ‘m Henkie.
“Mijn vader zegt altijd: beter met poppetjes oorlog spelen dan in het echt”, vertelt Aoife. Zij heeft samen met haar vader Eltjo deze game bedacht: dat is een bordspel waarbij een historisch slagveld centraal staat. Dit keer zijn dat de zeventiende-eeuwse dorpskernen van Waverveen en Abcoude.
1672 staat in de Nederlandse geschiedenis bekend als een ‘rampjaar’. Het land werd van meerdere kanten aangevallen. Om een Franse invasie te voorkomen werd de Hollandse Waterlinie bedacht. Hele stukken polderland werden onder water gezet. Zo ontstond er een ondoordringbare linie. De dorpen Wilnis, Waverveen en Abcoude lagen in het verdedigingsnetwerk.
Om het rampjaar te herdenken heeft de lokale historische vereniging De Proosdijlanden een tentoonstelling opgezet in de R.K.-kerk in Vinkeveen. Op een aantal zaterdagen worden er lezingen georganiseerd en kan het spel gespeeld worden.
Eltjo houdt een zwart-wit prentje bij de hand terwijl hij het dorp opbouwt. Als eerste wordt de kerk neergezet. Sommige huisjes komen uit de 3D-printer, andere heeft hij zelf geknutseld. Hij laat een herenhuis zien: “Dit was een kersthuisje dat ik doormidden heb gezaagd.” Hij haalt het kartonnen dak eraf. “Dit heb ik beschilderd zodat het lijkt op dakbedekking.”
Het is voor Eltjo een leuke hobby: spellen maken. Hij studeerde geschiedenis en is voorzitter van een Amsterdamse wargameclub. Samen met geschiedenisdocent Marc van Vugt leidt hij de spelmiddagen. Ze houden beiden erg van geschiedenis. Eltjo laat een aantal boeken zien: zijn onderzoek naar hoe Waverveen en Abcoude er destijds uitzagen. Want: alles moet historisch gezien zo goed mogelijk kloppen.
Hij laat een miniatuurpoppetje zien. “Dit is een Franse vaandeldrager. Hij draagt de vlag van het regiment van Navarre. Die droegen grijze jassen met rood. Maar officieren waren vaak eigenwijs en droegen wat ze mooi vonden, dus ik heb deze een rode jas gegeven.”
Inmiddels weet hij veel over het rampjaar. “Abcoude werd voor zo’n 60 procent platgebrand. Alles van waarde werd geplunderd. Eigenlijk een beetje zoals je nu in Oekraïne ziet.” Is het niet gek om van zo’n ramp een spel te maken? “Dat zou je misschien denken”, antwoordt Eltjo. “Maar voor mij gaat zoiets pas echt leven als je er iets mee doet. Zo leer je veel meer over hoe het er écht aan toe ging.”
De spelers van vandaag hebben er in elk geval zin in. Vier meiden van acht en negen jaar proberen Abcoude te verdedigen tegen de Franse aanvallers. “Het lijkt op een oorlog, dat vind ik wel cool”, zegt Nayelle. Of het er vroeger net zo aan toe ging als tijdens het spel? “Nou niet met dobbelstenen, maar verder denk ik wel hetzelfde: je moet bewegen, schieten of verdedigen.”
[prepr_photo 703d664c-f74f-4fb9-9f55-6d1da37eb325]
De meiden spelen vandaag een verkorte versie van het spel. Eltjo organiseert ook een paar middagen voor volwassenen. Die spelen op het slagveld van Waverveen, dat bijna de hele tafel bedekt en een stuk uitgebreider is. “Dan kan een spel wel uren duren”, vertelt Eltjo. “Dat is voor kinderen niet te doen.”
Hij is dan ook blij dat zijn dochter Aoife heeft meegeholpen met het spel bedenken. Ze heeft het al een paar keer gespeeld en is enthousiast. Als expert weet Aoife inmiddels wel hoe je de Fransen wél kan verslaan: “Vooral heel hoog gooien.”
De historische vereniging De Proosdijlanden is blij met de wargames die georganiseerd worden. “Het geeft een extra dimensie aan de tentoonstelling”, vertelt bestuurslid Paul Hoogers. Bij de tentoonstelling komen met name mensen uit de buurt, zegt hij. “Die vertellen dat ze ineens gaan nadenken over de plek waar ze wonen. Ze beseffen: dit is dus onze eigen historie.” Het spelen van een spel kan daar aan bijdragen, denkt hij. “De Franse inval gaat zo meer leven.”
Naast de tentoonstelling en wargame worden er ook fietstochten, audiotours en lezingen georganiseerd door de vereniging. Zo zijn door heel De Ronde Venen bordjes te vinden met verwijzingen naar 1672.
Op 10 augustus is er weer een spelmiddag voor kinderen. In augustus en september worden er ook lezingen en wargames georganiseerd voor volwassen. Dan staat het uitgebreide slagveld van Waverveen centraal. De tentoonstelling is tot eind oktober te bezoeken.
Studio
Rendementsweg 10d
3641 SK Mijdrecht
E-mail
redactie@rtvrondevenen.nl
Telefoon Redactie
0297 - 286004