Miljoenen teveel uitgeven: hoe kan dat eigenlijk?

Het recente rapport van adviesbureau Berenschot schetst een zorgwekkend beeld: de gemeentelijke uitgaven lopen fors uit de hand, vooral bij jeugdzorg en Wmo. In 2023 moest de gemeente voor deze zorgtaken maar liefst 2,7 miljoen euro extra uitgeven. Hoe kan zo’n overschrijding ontstaan, en waar komt dat geld dan vandaan wanneer het budget op is?

In dit artikel lees je hoe zo’n overschrijding in zijn werk gaat, waarom het zo moeilijk is om binnen budget te blijven en wat de mogelijke gevolgen zijn voor de gemeente en haar inwoners.

Wat gebeurt er bij een overschrijding?

De gemeente werkt met een vastgesteld jaarbudget, waarin wordt berekend hoeveel geld nodig is voor alle verschillende taken en voorzieningen, zoals bijvoorbeeld jeugdzorg en de Wmo. Als tijdens het jaar blijkt dat deze kosten hoger uitvallen, bijvoorbeeld door meer zorgvragen dan verwacht of stijgende tarieven, worden deze betaald vanuit de algemene reserve.

Wat is de algemene reserve?

De algemene reserve kun je zien als een financiële buffer, een soort spaarpot die de gemeente opzij zet voor tegenvallers. Als er een tekort ontstaat in bijvoorbeeld de jeugdzorg, wordt het geld hieruit gehaald om de extra kosten te dekken. Maar deze reserve is niet oneindig. Wanneer het tekort te groot wordt of structureel, kan dit grote druk op de gemeentelijke financiën zetten. Daarom is het belangrijk dat de gemeente tijdig maatregelen neemt om te voorkomen dat de kosten uit de hand lopen.

Waarom is het moeilijk om binnen budget te blijven?

Vooral bij jeugdzorg en de Wmo is het lastig om de uitgaven goed te voorspellen. Deze vallen namelijk onder de zogenaamde ‘openeinderegelingen’. Dit betekent dat iedereen die recht heeft op zorg of ondersteuning, deze ook moet krijgen, ongeacht de kosten.

Daarnaast zijn er externe factoren, zoals de stijgende lonen in de zorgsector en inflatie, die de kosten tussentijds verder kunnen opdrijven. Dit alles maakt het moeilijk om de uitgaven vooraf nauwkeurig in te schatten.

Wie draait op voor de kosten?

Uiteindelijk zijn het de inwoners die de kosten van de gemeente dragen, via belastingen en heffingen. Hoewel de algemene reserve kan worden aangesproken, kan een aanhoudend tekort ertoe leiden dat de gemeente moet bezuinigen op andere diensten, of dat belastingen worden verhoogd om de kosten te dekken. Daarom blijft het een uitdaging om de balans te vinden tussen het leveren van noodzakelijke zorg en het beheersen van de financiën.

Kortom, een budgetoverschrijding is een complexe kwestie, zeker bij jeugdzorg en Wmo. De gemeente moet scherp toezien op de kosten, maar ook flexibel zijn om iedereen de zorg te bieden waar ze recht op hebben.

AlgemeenGemeenteachtergrondbegroting 2025begrotingstekortjeugdzorgwmo