Provincie start sanering bodem met loodverontreiniging

Op veel plekken in De Ronde Venen zit al honderden jaren lood in de bodem. De gemeente is nu aan een schoonmaakactie begonnen. Lood is namelijk gevaarlijk voor jonge kinderen. Het kan de ontwikkeling van de hersenen beïnvloeden.

“Dit kan echt oud zijn!” Aannemer Rik van Wijk laat een klein stukje rood aardewerk zien dat hij net uit de modder heeft gevist. Deze kleine scherven zijn de oorzaak dat hij hier deze week de hele tuin overhoop haalt. Deze scherven zijn niet ooit door een oude bewoner in de tuin gedumpt. Ze hebben een paar honderd jaar geleden een hele reis afgelegd om hier de tuin te komen verontreinigen.

In de tijd dat rond Vinkeveen veen werd afgegraven, gingen bootladingen vol turf richting Amsterdam en andere grote steden. Daarmee stookten ze daar hun huizen warm. Die boten keerden niet leeg terug. Van Wijk: “Dit was de vuilstort van Amsterdam.” Slib, stalmest en andere “ellende” die ze daar niet konden gebruiken, kwam mee terug. Met dat afval werden vervolgens de gaten opgevuld die de turfstekerij achterliet. Zo ontstond het ’toemaakdek’ zoals ze dat in die tijd noemden. Een laag grond waarmee de bodem werd toegedekt.

De Amsterdammers konden in de 17e eeuw niet weten dat hun gebroken kopjes vier eeuwen later voor zoveel problemen zouden zorgen. In het porselein en aardewerk van die tijd werd lood gebruikt, en daardoor is de bodem nu verontreinigd. Omgevingsmanager Roeland de Weerd: “Als je in De Ronde Venen van dat rode aardewerk ziet, een soort gebroken dakpannen lijken het, dan weet je dat je in het toemaakdek zit.”

Een tijdje geleden besloten de gemeente en provincie Utrecht actie te ondernemen, want loodverontreiniging is niet onschuldig. Onderzoek laat zien dat lood vooral effect heeft op de hersenen van jonge kinderen tot zes jaar. Bij hen zijn de hersenen nog volop in ontwikkeling. Daarnaast krijgen ze op die leeftijd meer lood binnen omdat ze vieze handen of grond in hun mond stoppen. Veel blootstelling aan lood kan bij kinderen resulteren in het verlies van een paar IQ-punten.

Daarom werden in de gemeente eerst de speeltuinen onderzocht. Die bleken veilig te zijn. Vervolgens waren de tuinen aan de beurt. Inwoners uit het risicogebied mochten gratis hun tuin laten controleren. Meer dan duizend mensen meldden zich aan. Maar niet alle tuinen werden gecontroleerd, want als je tuin vol met tegels ligt, en je wil dat zo laten, is er geen enkel risico op contact met de verontreinigde bodem.

Uiteindelijk werden in 920 tuinen metingen gedaan. Bij meer dan twintig bleek het loodniveau hoger te zijn dan de norm. Éen van die tuinen is van Bert-Jan van Ekris. Zijn tuin aan de Vinkeveense Plassen bleek verontreinigd. Deze week worden twee delen gesaneerd: de moestuin en het grasveldje waarop kinderen kunnen spelen. Van Ekris: “Ik heb nog geen kleinkinderen, maar dat zou wel kunnen gebeuren natuurlijk, dus ik ben er blij mee.” De tuin wordt zo’n halve meter afgegraven. Op de bodem komt een soort net om aan te geven waar de verontreinigde bodem begint. Daarbovenop komt schone grond en nieuw ingezaaid gras. De kosten worden volledig betaald door de rijksoverheid.

Dit jaar zal de provincie Utrecht zo’n twaalf tuinen met hoge loodwaardes in de gemeente aanpakken. Inwoners die dat nog niet hebben gedaan, kunnen zich nog opgeven voor een meting.

Bron: RTV Utrecht

AlgemeenDe Ronde VenenGemeenteNieuwslood in bodemlood in tuinentoemaakdek